پایان نامه دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی

چکیده موضوع این پژوهش رمانس در ادبیات فارسی ایران است.رمانس گونه ای از داستان های عامیانه است که شباهت های زیادی به داستان های حماسی دارد. می دانیم که پژوهش درادبیات عامیانه،امروزه اهمیت بیشتری یافته است ومعاصران ما،وزن وقدرادب عامیانه رابهتر درک کرده اند. البته اقبال وتوجه به ادبیات عامه بی مناسبت باروندهای تاریخی ومتحول شدن ساختار حکومت ها از ساختارسنتی خود به سوی جوامع مردم سالار امروزی نبوده است.رمانس در ادبیات اروپایی گونه ای از داستان نویسی بود که قریب به ده قرن برادبیات اروپا،سیطره داشت و گونه های متنوعی راتجربه کرد که به فراخورمطلب در این رساله اشاراتی به آن رفته است. اما در ایران با آن که بازهم حدودا ده قرن در ادبیات فارسی ایران تداوم یافته، چندان مورد اعتنا نبوده است؛شاید از آن رو که معمولا عمده آثار ادبی ایران از مسیردربارها رسمیت یافته وبه جامعه معرفی شده اند. رمانس در ایران تقریبا از قرن پنجم هجری _بر اساس آثاری که موجود است نه آنهایی که مفقود شده است- با ویس ورامین آغازمی گردد و تقریبا تا انتهای عهد قاجاربا داستان هایی چون امیر ارسلان رومی تداوم یافته است وداستان هایی را چه در قالب نثروچه در قالب نظم به گنجینه ذخایر ادب فارسی تقدیم داشته است. البته سهم نثر در رمانس بیشتر از نظم است. پژوهشگر،پس از ارائه تعریفی از رمانس برای تکمیل بحث،به تشریح مختصات آن روی آورده است. سپس رمانس را با حماسه سنجیده است. زیرا درمیان گونه های داستان، بیشترین شباهت را با حماسه دارد.حاصل این سنجش، آشکار شدن وجوه اشتراک وافتراق هردوی آنهاست. یکی دیگرازمطالب این رساله، بررسی سیر تاریخی رمانس وتوصیف مختصات سبکی آن ومعرفی گونه های آن است. همان گونه که رمانس اروپایی فرهنگ شوالیه گری وجوانمردی را رواج بخشید،تا جایی که ادبیات این دوره را ادبیات شوالیه ای نامیده اند، رمانس ایرانی هم فرهنگ جوانمردی و عیاری را در ایران رونق داده است که این مبحث به دلیل اهمیت در فصلی خاص در این پژوهش مطرح شده است. یکی از مهمترین مختصات رمانس چه در نوع اروپایی و چه در نوع ایرانی آن،عشق است. باز هم به دلیل اهمیت موضوع،در فصلی جداگانه بررسی شده و به تفاوت های عشق در میان ملل مشرق زمین و در فرهنگ اسلامی باعشق در فرهنگ اروپایی اشاره رفته است. یکی دیگر از موضوعات مرتبط با مبحث،اشاره به رواج و رکود رمانس در ادبیات است. در اروپا دن کیشوت نقطهء پایان رمانس و آغاز رمان محسوب می گردد ولی در ایران تا دورهء مشروطه رمانس نویسی رواج داشته و سپس با عبور از رمان تاریخی جای خود را به رمان داده است. شایدنخستین باری باشد که رمانس در قالب تحقیقی مستقل و گسترده مورد پژوهش واقع شده باشد. از نتایج این پژوهش می توان به این موارد اشاره کرد: - این ایده که «رمانس » به عنوان یک گونهء داستانی مهم باید مورد مطالعه و تحقیق و ارزشهای اجتماعی و فرهنگی آن به خصوص مد نظر محققان قرار گیرد،تقویت شده است. - رمانس در ایران با فرهنگ عیاری که بی ارتباط با آموزه های دینی واخلاقی هم نیست،پیوند لا ینفکی خورده است. - دلایل رواج رمانس و رکود آن در ادب فارسی ایران وچگونگی پیوند این مسأله با دربارها تا حدودی روشن می شود. - سبک نثر عامیانه به صورت چشمگیر تر و برجسته تر عرضه می گردد تا کلا" ادبیات عوام و به ویژه نثر عامیانه بتواند جایی د ر مطالعات سبک شناسانه بیابد. کلید واژه ها: انواع ادبی – ادبیات عامه پسند – ادبیات داستانی – رمانس – حماسه – رمان- عیاری.